برگزاری اولین نشست توسعه در آموزش و پرورش با حضور دکتر فانی وزیر اسبق آموزش و پرورش

 

 

سعید خادمی فعال فرهنگی پس از پیروزی دکتر پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری از برگزاری اولین نشست توسعه در آموزش و پرورش با حضور دکتر فانی وزیر اسبق آموزش و پرورش و مسئول کمیته انتخاب وزیر این وزارتخانه در دولت دکتر پزشکیان بصورت مجازی با موضوع بررسی چالش ها و راهکارهای نیروی انسانی در وزارت آموزش و پرورش خبر داد.

 

در ابتدای این نشست که شامگاه شنبه ۳۰ تیر ۱۴۰۳ برگزار شد،  دکتر فانی که نقش پررنگی در ستاد فرهنگیان دکتر پزشکیان ایفا کرده بود پس از شنیدن چالش ها و راهکارهای فرهنگیان حاضر در جلسه، صحبت های خود را اینچنین آغاز کرد: خدمت شما و عزیزانی که توفیق داشتم صحبت هایشان را تا ساعت ۱۰:۲۰ بشنوم و یادداشت کنم، راه حل پیشنهادی خودم را هم عرض می کنم.

 

نفر اول مطالبی را گفتند که مطالب درستی است ما در استفاده از نیروی انسانیمان متاسفانه خیلی برنامه متقن و حساب شده ای نداشتیم من فقط یک آمار میدهم که در سال ۹۲ ،۹۳ که من به عنوان وزیر آموزش و پرورش انتخاب شدم یکی از سیاست هایم سامان‌دهی نیروی انسانی بود در سامان دهی نیروی انسانی نتیجه‌ی کار را من در این مدتی که سامان دهی انجام شد عرض می کنم. در این مدت مسئولیت من در وزارت آموزش و پرورش ۵۰۰ هزار دانش آموز به دانش آموزای کشور اضافه شد، صدهزار نیروی انسانی سنوات مختلف بازنشسته شدند و حق التدریس یعنی اضافه کاری که ما پرداخت می کردیم قبل از اجرای طرح سامان‌دهی هفته‌ای ۱میلیون و ۳۰۰ هزار ساعت بود که در هفته بود که به نهصدهزار ساعت کاهش پیدا کرد یعنی دو سوم شد این در تایید فرمایشی بود که حفظ نیروی انسانی است.  یک نکته ای هم دوستان گفتند که نکته درستی است مناطق کوچک نمایندگان مجلس جهت جلب آرای مناطق کوچک فشار به وزیر آموزش و پرورش میارن که فلان منطقه آموزشی را از اداره‌ی آموزش و پرورش شهرستان جدا کنند.  من در دوران وزارتم حتی یک مورد موافقت با این موضوع نکردم.

 این کار نیروی انسانی میخواهد و از نظر کیفیت هم به ضرر منطقه آموزشی است چرا برای اینکه قبل از آنکه منطقه جدا شود از شهرستان از معلمان باتجربه شهرستان وقتی یک منطقه جدا شود معلمان کم تجربه و سابقه منطقه به منطقه ی جدا شده انتقال پیدا می‌کنند و در مجموع باعث افت تحصیلی دانش آموزان می شود. و لذا این فرمایش عزیزمان در دوران مسئولیتم این اقدام را انجام دادیم و آثارش را هم من با عدد و رقم خدمت شما عرض کردم . نکته دومی که اشاره فرمودند ورود فله‌ای نیروی انسانی به آموزش و پرورش است متاسفانه در استخدام ،آموزشیاران نهضت و نیروهای آزاد و حق التدریس با فشار قوانینی که نمایندگان مجلس به تصویب می رسونند و وزارت آموزش و پرورش را وادار می کند افرادی را استخدام کنند ما شاهد ورود افراد کم تخصص و به تعبیری تربیت معلم ندیده هستیم جای تاسف است که عرض کنم الان بیش از ۵۰ درصد نیروی انسانی آموزش و پرورش تربیت معلم ندیده اند و این تایید می کند که یکی از عزیزان فرمودند آموزش نیروی انسانی در اولویت در دولت آینده و وزیر آینده خواهد بود . یکی از عزیزان بحث ساختار را مطرح کردند در تحول آموزش و پرورش من می خواهم فرمایش ایشان را با ارائه یک نکته علمی کامل کنم به طور کلی تحول سازمانی نیاز به تحول در سه بخش ساختار ،نیروی انسانی که توجه عزیزان را به آن جلب می کنم و تکنولوژی دارد. یعنی تحول سازمانی نیاز به سه تحول دارد. با توجه به تنوع شرایط کشور در سراسر جمهوری اسلامی که یک پهنه وسیعی را شامل می شود اتخاذ یک نسخه برای تامین نیروی انسانی کار درستی نیست ما نمی توانیم تامین نیروی انسانی را برای شهرهای بزرگ،کوچک روستاها و مناطق عشایری یکسان در نظر بگیریم یا شرایط متفاوت است و باید نسخه های متعددی را ما برای تامین نیروی انسانی داشته باشیم . سخت گیری گزینش ها دو سه سال اخیر و به صدور آرای تخلفات ادارای آرای سنگین و به دور از عدالت از مشکلاتی هست که در این سه ساله اخیر شاهدش هستیم . من میگم آموزش و پرورش در اولویت نبوده و نیست و معیشت معلمین از اولویت های دولت آینده است جناب آقای پزشکیان هم فرمودند که یک معلم یک شغل و زندگی عزتمند این شعاری بوده که جناب آقای پزشکیان در تبلیغات انتخاباتی خودشان مطرح کردند. برخورد سیاسی با مدیران و جایگزینی نیروهای کم سابقه مورد اشاره قرار گرفت که درست است تغییر ۲۰ هزار مدیر مدرسه ظرف دو سه ماه موید این فرمایش است که متاسفانه ما در این سه سال اخیر شاهد بودیم. من فقط یک آمار بدهم در دوره‌ی وزارت من ۸۴/۵درصد در مجموع سه سال به حقوق همکاران میانگین اضافه شد و این در حالی بود که نرخ تورم خیلی کمتر از این بود من اینجا یک آماری دارم که در سال ۹۳ نرخ تورم ۱۵/۶درصد بود افزایش میانگین حقوق معلمین ۳۲ درصد در سال ۹۴ نرخ تورم ۱۱/۹درصد و میانگین حقوق معلمین ۲۷ درصد و در سال ۹۵ نرخ تورم ۹ درصد و افزایش حقوق ۲۷ درصد بوده است. توجه می کنید که درصد افزایش حقوق از ۲ برابر تا ۳ برابر در این سالهایی که من در وزارت خانه مسئولیت داشتم افزایش داشته و این نشان دهنده‌ی این است که دولت در آن دوره عنایت بیشتری را داشته

میگن معلمین سه ماه تعطیلی تابستان دارند ۱۵ روز هم تعطیلات نوروز دارند و در هفته هم به جای ۴۴ ساعت کارمندان ۲۴ یا ۲۲ ساعت کار می کنند بعدگفتن که معلمان کارشون خیلی سبک تر است و همین حقوقی که می گیرند زیادی است این‌ها حرف هایی است که یا به صورت علنی مطرح می کنند یا در جلسات خودشان مطرح می کنند من در پاسخ این‌ها اشاره می کنم که هر یک ساعت تدریس حداقل دو ساعت انرژی کار اداری را می برد یعنی من خودم معلم بودم و از سال ۴۹ تا الان معلمی کردم هم معلم هستم و هم مسئولیت اجرایی و اداری داشتم هر یک ساعت کار معلمی چون معلم وقتی وارد کلاس می شود کنترلش شروع به کار کردن می کند و یک ثانیه فاصله نمیفتد در حالی که کارمندان ما دیدیم صبح میان کارتشان را می زنند و بعضا یک نان بربری با خامه دستشان است در اتاق همدیگر می نشینند صبحانه می خورند چایی می خورند گشتی می زنند حالا کار اداری هم انجام می دهند خود سازمان اداری استخدامی کشور یک زمانی آمار میداد می گفت که کارمندان در روز کمتر از یک ساعت حالا یک ساعت و نیم کار می کنند در صورتی که معلم وقتی وارد کلاس می شود یکسره کار می کند اوراق امتحانی بچه ها را در خانه تصحیح می کند،طرح درس می نویسد و همه‌ی این ها نشان دهنده‌ی این است که نوع کارمند اداری و معلم متفاوت است و لذا قانون استخدامی خاص خودش را طلب می کند. مجری: با توجه به اشرافی که بر آموزش و پرورش دارید راهکارهای موثر و باثباتی که برای حل مشکلان معیشتی نیروها در نهاد آموزش و پرورش سراغ دارید چیست آیا این مشکل حل شدنی است و میشه امیدوار بود گشایشی در این مسیر شکل بگیرد؟! ببینید آموزش و پرورش دوستان هم گفتند در اولویت دولت ها نبوده چه در گذشته و چه در حال و لذا ما وقتی که آموزش و پرورش را از GDP یعنی تولید ناخالص داخلی و یا بودجه عمومی کشور بررسی می کنیم می فهمیم ما چقدر عقب هستیم سهم آموزش و پرورش از ….تقریبا ۲/۵یا ۲/۴ درصد است درحالی که میانگین جهانی حدود ۴/۵درصد است یعنی ما ۲ درصد از میانگین جهانی عقب هستیم بودجه عمومی کشور هم ۱۱ درصد بوده و زیر ۹درصد یعنی ۸و خرده ای بوده و امسال هم ۹/۱درصد است در حالی که حداقل سهم ما از بودجه عمومی کشور ۱۸ درصد باشد متاسفانه به ما ندادند و نمی دهند و نتیجش این شده که آموزش و پرورش هر سال با ۲۵ تا ۳۰ درصد کسری بودجه مواجه است و با این کسری بودجه ما انتظار نباید داشته باشیم که معیشت ،هویت معلم حفظ بشود و همانطور که رئیس جمهور منتخب فرمودند معلم نباید شغل دوم و سوم داشته باشد و در عین حال یک زندگی عزتمند داشته باشد اگر سهم ما را از …. و بودجه عمومی کشور به میانگین جهانی برسانند خوب یقینا ما می توانیم حقوق معلمین را افزایش بدهیم و از این ظرفیت ناخوبی که الان داریم خلاص شویم. و لذا بنده عرض می کنم که ما خواسته‌مان از دولت و دولت های آینده رسیدن به سهم جی پی تی جهانی یعنی ۴/۵درصد حداقل ظرف ۴ سال آینده دولت اول آقای پزشکیان است و من هم اشاره کنم در این تظاهراتی که معلمین داشتن پلاکاردی که دستشان می گرفتند روی یکیش نوشته بود ما از فقر ناراحت نیستیم از فرق ناراحتیم یعنی وقتی که بین معلم و کارمندی در یک وزارت خانه دیگر تفاوت پرداخت تقریبا دوبرابر است یعنی معلم همان حقوقی ….را می گیرد ولی کارمندان اکثر ادارات هزینه ایاب ذهاب ،ماموریت ،اضافه کاری بدون کار اضافه می گیرند به مناسبت های ماه رمضان ،شب عید بسته های آجیل و خرما و این موارد را می گیرند معلمان هیچ کدام از این‌ها را نمی گیرند اگر این کمک های جنبی را سر هم جمع کنیم به اندازه یک حقوق میشود و لذا ما اگر بخواهیم مشکل معیشتی را حل کنیم باید از این فرق‌ها جلوگیری کنیم اگر دولت دارد به معلم ها بدهد آن ها را قطع کند خیلی از معلما به من گفتند که شاگردشون با تحصیلات پایین تر در فلان وزارت خانه دو برابر یا سه برابر حقوق معلم خودشان حقوق می گیرند خوب این قابل تامل برای معلم است. مجری؛با توجه به اعتماد و اعتقادی که آقای دکتر پزشکیان به حضرت عالی دارند و طرف مشورا هستید می توانیم امیدوار باشیم که انشاءالله در این دولت آن سهم از GDP که تصور میکنم ۴/۵درصد بود انشاالله حداقل نزدیک به این شویم. تورم در سال‌های اخیر خیلی بیشتر از این درصدهای اخیر افزایش داشتیم منتها تورم به شدت بالا بوده و افزایش زیادی داشته من تا اینجا بخوام حرف هایم را جمع کنم پیشنهادی دارم به آقای پزشکیان هم دادن و آن هم این است که ما نیاز به یک لایحه جامع نیروی انسانی داریم که شامل چند بخش باشد یک بخشش سامان‌دهی و بهسازی منابع انسانی که یک بخشی از صحبت های دوستان را در برمی گیرد دوم نحوه ی جذب و نگه داشت نیروی انسانی ما چگونه نیروی انسانی را جذب و چگونه نگه داریم؟ سوم ارزیابی و رتبه بندی معلمان کاری که به عنوان رتبه بندی انجام شد در قسمت ارزیابی مشکل داشت بنابراین معترضین زیادی هم دارد نکته‌ی مهم که عزیزان اشاره کردند که معلم کارمند نیست ما اکنون با معلم مثل کارمند بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری رفتار می کنیم که این زیبنده معلم نیست همانطور که اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها قانون استخدامی ویژه دارند معلمین هم باید قانون ویژه خودشان را داشته باشند و در نهایت سازمان نظام معلمی مجموعه این اصولی که بنده عرض کردم باید در یک قانون واحد تحت عنوان لایحه جامع نیروی انسانی خودش را نشان بدهد و نکته‌ی آخر که اشاره شد آموزش و مرورش سازمان بزرگی است حرف درستی است من یادداشت کردم که در فرآیند تعلیم و تربیت معلم رکن اصلی است و یک نسخه واحد برای تربیت معلم قابل دفاع نیست و بازنشستگی پیش از موعد باعث شد که ۱۲۰ هزار معلم توانمند با بیش از ۲۵ سال سابقه خود را بازنشسته کنند و این ضربه بزرگی بود که آموزش و پرورش و مشکلی که تا یکی دوماه دیگر اگر تدبیری برایش نشود واقعا آسیب زیادی به آموزش و پرورش خواهد زد بازگشایی مدارس است که اگر مثل پارسال عمل شود این یکی از چالش های بزرگ کشور خواهد بود.

خادمی: بحث تدوین نظام شغلی ویژه فرهنگیان و معلمان یک مقدار در حد چند دقیقه چرایی و چگونگی آن را تصریح بفرمایید و اینکه باز هم به درستی فرمودید بحث پروژه مهر و نزدیک بودن سال تحصیلی جدید حضرتعالی به عنوان یکی از کسانی که مورد مشورت آقای دکتر پزشکیان در حوزه آموزش و پرورش هستید چه راهکاری را پیشنهادمی کنید و به نظر شما ما چه مهری را در پیش خواهیم داشت؟! دکتر فانی: ما ۲ ماه تنها تا مهر فرصت داریم همانطوری که دوستان اشاره کردند برای بازگشایی مدارس مهم ترین عامل نیروی انسانی است البته کتاب درسی،تعمیرات مدارس ،زیباسازی مدارس،اطلاع رسانی به خانواده هایی که در مناطق روستایی و عشایری زندگی می کنند و بچه ها در تابستان درگیر کار کشاورزی برای کمک به خانواده هستند همه ی این ها در پروژه مهر دیده شده منتها تامین نیروی انسانی از همه مهم تر است ما سال گذشته شاهد بودیم که عزیزان اول گفتند بازنشسته ها بیایند من یکی از معلمای خودم که الان ۸۴ یا ۸۵ سالشه برای او هم اس ام اس آمده بود که شما زحمت بکشید و بیاید درس بدهید برای معلمی که ۸۴ سال سن دارد این کار خیلی کار سنگینی محسوب می شود و عملا غیرممکن است. گفتن افرادی که می خواهند بازنشست شوند یکسال به تعویق بیندازند بعد دیدن باز کمبود جبران نشد گفتند که مادرها در ابتدایی بیان درس بدهند یعنی اولیا را استفاده کردند باز نشد ماده ۲۸ و فارغ التحصیلان تربیت معلم که هنوز دوره‌های کارورزیشان را نگذراندند را فرستادند سر کلاس باز نشد روشی که ما به عنوان روش ترمیمی به کار بردیم یعنی خرید خدمات آموزشی را بدون آنکه اسمش را بگن عملا اجرا کردند تجربیات سال‌های گذشته می تواند کمک باشد برای بازگشایی مدارس به شرطی که تعصب نسبت به گذشتگان نباشد اما در رابطه با فرمایش اول شما باید بگم همین قانون رتبه بندی وقتی که گفتند رتبه ۱ ،۲، ۳ ،۴ و ۵ اسامی را از وزارت علوم قرض گرفتند استادمعلم ،دانشیار معلم استادیار معلم یعنی ما چون قانون نداشتیم حتی اسامی را اینجا به عاریت گرفتیم ضمن اینکه معلم اصلا با کارمند فرق می کند یکی از مشکلاتی که متاسفانه در روزنامه ها اظهار نظر مسئولین دیده میشود

 

 

آقای خادمی: ضمن تشکر از دکتر فانی، چند نفر از همکاران سوال دارند که ان شاالله مطرح میکنند. آقای بهزادی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز و از همکاران فرهنگی سوال اول را مطرح بفرمایند.

 

بهزادی: من هم ایام را تسلیت عرض میکنم خدمت حضرتعالی هم تبریک عرض میکنم موفقیت آقای دکتر پزشکیان را خدمت شما و همه همکاران مشخصا سوال من این هست حالا اشاره کردید در بین صحبت هاتون به مشکلات همکاران ماده ۲۸ و نیروهایی که در پایان مهرماه آمدند اما سوال مشخص من الان این است که کسانی که مسبب این وضع بودند الان هنوز در راس کار و درحال تصمیم گیری هستند حضرتعالی هم فرمودید دو ماه تا آغاز مهر مانده زمان بسیار کوتاهیه بله ما یک سری برنامه برای ۴ سال آینده به عنوان بلند مدت داریم، یک سری برنامه های میان مدت یک ساله ولی یک سری این برنامه ها باید کوتاه مدت باشد، الان ۱۴ نفر از فرهیخنگان کشور به عنوان گزینه وزارت معرفی شدند. آیا این افراد میدانند تابستان فصل برنامه ریزی آموزش و پرورش است؟ آیا میدانند انتخاب مدیران کل همسو با دولت بسیار مهمتر از انتخاب وزیر است؟

وزیر و مدیران کل فعلی سال گذشته تا پایان مهر از پر کردن کلاس های درس و تامین معلم عاجز بودند و بیش از ۲۰ هزار مدیر مدرسه بصورت غیرقانونی و در یک مدت کوتاه تغییر کردند، چه اطمینانی هست که مهر امسال هم این چالش ها را نداشته باشیم؟ مدیران کل فعلی هنوز حتی پروژه مهر را هم شروع نکرده اند و این در حالی است که امتحانات تابستانه دانش آموزان را به جای شهریور در مرداد میخواهند برگزار کنند.

دکتر فانی: ابتدا تشکر کنم از نکات خوبی که همکارمون گفتند. من سه نکته عرض کنم که خب زمان بندی که پس از اون اتفاق نابهنجار هلیکوپتر رئیس جمهور سقوطش و درگذشت ایشون به وجود اومد همون طوری که در انتخابات اخیر داشتیم خیلی فشرده برگزار شد. بکارگیری و شروع کار وزیرهای کابینه جدید هم با تاخیر صورت می گیرد، دو سه تا نکته من عرض کنم نکته اول اینکه به آقای مخبر که الان سرپرست ریاست جمهوری از طرف دفتر رئیس جمهور منتخب یعنی تذکر داده شده که هرگونه جابجایی رو متوقف بکنن و یه بخشنامه ای با امضای آقای نخبه به ادارات دولتی آموزش و پرورش و غیر آموزش و پرورش ابلاغ شده و داده شده به ایشون که اگر در این فاصله جابجایی صورت بگیره باطل تلقی میشه و دولت بعدی برمی گردد جای اول خودش. در رابطه با آموزش و پرورش به سخت گیری گزینش و آرای سازمان تخلفات اداری و همچنین پروژه مهر و بازگشایی مدارس هم تذکراتی داده شده و پیگیری هایی در حال انجام امیدواریم که انشاالله تجربه سال پیش تکرار نشه.

 

 

نفر دوم که پرسش خود را مطرح کرد آقای خردمند از کهگیلویه و بویراحمد بود که گفت: یکی بحث تولید شدن و کالایی شدن خدمات آموزشی به ویژه در خود آموزش پرورش است که ببینید ما با یک مسئله ای در کتاب اخیر نعمت اله فاضلی نوشته به اسم مسئله مدرسه ، کتاب خیلی کوچیکه توصیه می کنم همه دوستان بخونن در واقع بحثش اینه که مدرسه از تمام معادلات حذف شده و این قدر نهادهای پولی و تجاری مثل موسسه آموزشی و کنکور و به اشکال مختلف بوجود اومدن . من احساس می کنم که حالا جدا از مسائل صنفی معلمین و صنف دبیران و معلمان ما کمی باید به این حوزه هم توجه کنیم که مدرسه به معنای واقعی داره حذف میشه و معلمان دیگر الگوی مرجع نسل Z نیستند. رایگان شدن آموزش وظیفه دولت ها بوده است که الان دولت به این وظیفه خود عمل نمیکند.

دکترفانی: ما ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار دانش آموز در مدارس غیردولتی داریم که در حال حاضر امکان حذف این مدارس وجود ندارد چون هزینه ای که دولت برای تحصیل یک دانش آموز پرداخت میکند بیش از ۲۵ میلیون تومان است که عددی معادل ۶۰ هزار میلیارد تومان است. به نظر من با نصف این پول میشود کیفیت مدارس دولتی را ارتقا دهد. مسئله دیگر تنوع مدارس دولتی شاهد و تیزهوشان و نمونه و هیات امنایی است که باعث افت کیفیت مدارس دولتی شده است.

در بحث رتبه بندی هم ارزیابی معلمان درست صورت نگرفته است. سوال اصلی در مورد نسل زد و نسل آلفا این است که آیا این نسل ها در دوران هوش مصنوعی به چهاردیواری مدرسه محدود میشوند؟

 

 

سعید خادمی: ضمن سپاس از پاسخگویی دکتر فانی، نگرانی هایی در مورد واگذاری املاک و مدارس آموزش و پرورش مثلا به مدرسه حکمرانی وزارت کشور و… به گوش میرسد، آیا این تصمیمات قانونی است؟

دکتر فانی: در ابتدای دولت شهید رئیسی، روسای سه قوه مصوبه ای برای مولدسازی املاک آموزش و پرورش داشتند که من نامه ای با امضا ۶ نفر از وزرای پیشین آموزش و پرورش ارسال کردم که ما طبق سند تحول بنیادین از نظر فضای آموزشی با کمبود مواجه هستیم و این موضوع باعث میشود که خیرین مدرسه ساز کمک خود را کاهش میدهند که همین اتفاق هم رخ داد.

 

 

نفر سوم آقای صفری از استان اصفهان، با سلام و ضمن تشکر از همه عزیزان، ابتدا صحبت های آقای دکتر فانی در تبعیض حقوقی ومعیشتی فرهنگیان در مقابل سایر کارکنان دولت که در وزارت کشور و… هستند تایید میکنم. دوم اینکه آقای دکتر فانی در بحث گزینش ها ظلم زیادی به همکاران در این ۳ سال اخیر صورت گرفته است و ناعدالتی های زیادی رخ داد. آیا امکان پیگیری و جبران حقوق از دست رفته این افراد وجود دارد؟

دکتر فانی: امروز معلمین انگیزه کافی برای کار ندارند، و  آموزش و پرورش باید برای بازگشت انگیزه و توانمندی معلمان برنامه داشته باشد. در دولت سیزدهم اکثر مدیران از بین کارکنان گزینش و حراست انتخاب شدند که باید این موضوع اصلاح شود. فعالین صنفی هم مشکلاتی داشتند که ان شااله در دولت دکتر پزشکیان برطرف خواهد شد.

 

خادمی: ضمن سپاس از زحمات شما جناب دکتر فانی و تشکر از زحماتی که در کمیته انتخاب وزیر داشتید ان شااله منجر به انتخاب وزیری توانمند شود.